Taalcoaching op afstand met analfabeten

Er zijn verschillende manieren waarop taalcoaches taalcoaching op afstand vorm kunnen geven. Taalcoaching op afstand met taalmaatjes die nog helemaal geen of weinig Nederlands spreken (taalniveau A0-A1) heeft wat meer voeten in de aarde.
Juist bij deze doelgroep is het heel belangrijk is dat ze de taal regelmatig aangeboden krijgen (liefst 2-3x per week). En ook dat ze liefst dagelijks het geleerde herhalen. Daarvoor is taalcoaching op afstand (al dan niet ondersteund met een wekelijks les in persoon) ontzettend geschikt.

Maar hoe doe je dat: taalcoachen op afstand? En vooral als je niet met je taalmaatje kunt praten om dingen uit te leggen (zoals bijv hoe Skype werkt)? En wetende dat de meeste analfabeten ook digibeten zijn?

Lees hieronder onze aanbevelingen en overwegingen hierbij. Lees ook tips voor het vormgeven van een les. Lees over de app TinyCards waarmee je taalmaatjes zelfstandig de geleerde woorden kunnen oefenen tussen lessen door - gewoon op hun mobiele telefoon door op je link te klikken. En vind links naar ontwikkelde lessen voor analfabeten.


Whatsapp
We bevelen Whatsapp aan omdat vrijwel iedere taalmaatje een eigen mobiele telefoon heeft, met daarop Whatsapp.
Computers zijn voor analfabeten vaak nogal lastig in gebruik. Wij wilden het zo laagdrempelig mogelijk houden zodat ze vooral mee zouden doen.
Whatsapp is eenvoudig: jij belt hen, zij nemen op. Klaar.

Videobellen
We bevelen videobellen via Whatsapp aan omdat met analfabeten die bovendien nog maar zeer weinig woorden Nederlands kennen, het met handen en voeten communiceren (zoals dat heet) van onmisbaar belang is. Met videobellen is het mogelijk om dingen aan te wijzen, plaatjes te laten zien of zelfs eenvoudige opdrachten te laten uitvoe ren (TPR methode).

Maximaal 3 taalmaatjes
Whatsapp videobellen is heel goed te doen 1-op-1, maar het is ook mogelijk om via Whatsapp een klein groepje te coachen. Een groepje coachen heeft als voordeel dat mensen van elkaar leren. Ze merken dat zij niet de enigen zijn die worstelen. Het werkt ook stimulerend om tussentijds te oefenen - anders lopen ze t.o.v. de anderen achter.
Whatsapp videobellen heeft de beperking van 4 deelnemers aan een groepsgesprek, d.w.z. 1 taalcoach en maximaal 3 taalmaatjes. Wanneer je maar kort met elkaar belt is een groter groepje ook niet aan te raden. Op deze manier komt iedereen een derde van de tijd echt aan het woord en kan iedereen dus ook echt actief met de woorden oefenen.

Een half uurtje, 2-3x per week
Woordjes leren is vermoeiend en je kunt maar zoveel in 1x onthouden. Om die reden raden we aan om elkaar vaker voor een kort moment te treffen dan een keer per week lang. Zo beklijft het geleerde ook beter - omdat het minder kans heeft om helemaal weg te zakken voordat je het weer samen oefent.
Dat we elkaar bellen en daardoor geen reistijd hebben, maakt dit ook praktisch goed te doen.

9-12 woorden/ zinnen per 'les'
Volgens verschillende bronnen kunnen we maximaal 40 nieuwe woorden per dag leren en onthouden. Maar hoe meer woorden we willen leren en onthouden, hoe vaker we die woorden moeten herhalen om ze echt in te prenten. Dus 10 nieuwe woorden moeten 8x herhaald worden voordat ze onthouden worden, 20 nieuwe woorden moeten al 30x herhaald worden om ze allemaal te onthouden.
Gezien de korte tijd samen leek het ons haalbaar om steeds 9-12 nieuwe woorden/korte zinnen aan te leren en in de les te herhalen. Al kan dat tempo aangepast worden aan de groep: 9-12 nieuwe woorden per les, of 9-12 nieuwe woorden per week.

Werkwijze: hoe doe je dat taalcoachen op afstand?
We raden aan om altijd te beginnen met het herhalen van geleerde woordjes. Bijv nieuwe woorden elke les voor 2 weken, daarna twee-wekelijks voor 1 maand, daarna maandelijks tot ze echt geleerd zijn.

Bij het aanleren van nieuwe woorden is de TPR methode zeer geschikt. Dat betekent, zoveel mogelijk met tastbare voorwerpen waarbij de ander zo actief mogelijk wordt gemaakt. Laat ze je nadoen, de acties uitvoeren, dingen aanwijzen. Wanneer dit niet mogelijk is kun je afbeeldingen gebruiken.

Dus bijv. 'Ik ben blij' beeld je uit met een heel blij gezicht; 'Ik ben boos' met een heel boos gezicht. Met 'Ik loop naar de stoel' neem je de taalmaatjes mee: je beeldt lopen uit, wijst naar voren met je handen ('naar') en laat dan zien hoe je de stoel bereikt (in beeld). Om dit te laten zien is het handig je mobiel ergens neer te zetten (staand) zodat je je handen vrij hebt en de anderen wat ruimte om je heen zien zodat je dingen kunt te laten zien. Stimuleer de anderen om mee te doen. Samen staan. Samen zitten. Samen wijzen naar je neus. Etc. Zorg ook dat je verschillende voorwerpen binnen handbereik hebt. Bijv bij een les over koken kun je een pan, wat eten of andere keuken voorwerpen bij de hand hebben om te laten zien. Quiz ze regelmatig: laat een voorwerp zien of wijs naar iets en vraag om het woord.

Heel belangrijk is dat je veel lacht, bemoedigd en prijst. Corrigeer niet, maar herhaal een verkeerd uitgesproken woord of zin gewoon zelf, maar dan correct. Zegt iemand 'Wil je koffie thee?' dan zeg je zelf 'Wil je koffie of thee?' en daarna ga je weer verder met het volgende.

Herhaling herhaling herhaling met TinyCards
Omdat de woordjes zonder dagelijkse herhaling weer zullen wegzakken, hebben we gezocht naar een app die ook voor analfabeten (met minimale uitleg) goed te gebruiken is. Die hebben we gevonden in TinyCards - een app van DuoLingo. In deze app hebben we woordensets gemaakt waar op de voorkant van het kaartje een afbeelding te zien is, en op de achterkant - door op de megafoon te klikken - het woord/korte zin te horen is. Zodoende hoeft iemand niet te kunnen lezen om toch de woordjes eenvoudig op zijn/haar mobiel te kunnen oefenen.
Let op: standaard staat TinyCards op 'Lessons'. Echter, hiervoor moet iemand Nederlands kunnen lezen. Wij maken dus alleen gebruik van 'Cards'. Lees hier een uitgebreidere uitleg van TinyCards.

De woordensets die we hebben gemaakt kun je hier vinden.
Het is ook mogelijk (en heel makkelijk) om zelf een kaartenset te maken. Lees hoe bij de uitleg van TinyCards.

Ik benadruk bij alle taalmaatjes dat ik van ze verwacht dat ze echt elke dag oefenen met de woordjes. Elke dag 30 minuten. Omdat ze de woordjes anders niet leren. Omdat het niet leuk is voor de anderen die wel oefenen.

Contact met familie om te tolken
Het is belangrijk om af en toe dingen uit te kunnen leggen in de eigen taal. Ik maak hier vooral gebruik van familieleden, en bij gebrek aan Nederlands sprekende kinderen zoek ik in mijn kennissenkring iemand die een keertje wil tolken. Vorige taalmaatjes vinden dat vaak geen probleem. Via de taalcoach coördinator kun je misschien ook iemand vinden die een keertje wil tolken.

Momenten dat ik contact zoek met familie om te tolken:
* Bij het opstarten van afstandstaalcoaching / een groep: uitleg wat we gaan doen, welke dagen en tijd.
* Bij het uitleggen van de oefenapp TinyCards en het benadrukken dat ik verwacht dat ze dagelijks oefenen.
* Bij het evalueren na de eerste week, een aantal weken, een aantal maanden.
* Als er problemen zijn, bijvoorbeeld teveel achtergrond geluiden, er duidelijk niet geoefend wordt thuis, niet opnemen van de telefoon op het afgesproken tijdstip, vragen etc.

Groep samenstellen
Het is het makkelijkst om een groepje samen te stellen van mensen die ongeveer hetzelfde taalniveau hebben. Dan kun je alle deelnemers hetzelfde leren.
Echter, dat is niet altijd mogelijk om allerlei redenen. Om deze reden hebben we de kaartensets zo op elkaar aangepast dat beide groepen hetzelfde leren, maar de ene groep leert alleen de eenvoudige woorden terwijl de andere groep al korte zinnen maakt met die woorden.
Dus taalmaatje A0 leert 'de Appel' en 'Ik eet', en taalmaatje A0-A1 leert 'Ik eet de appel'.

Het materiaal
Kaartensets voor taalmaatjes die helemaal geen Nederlands spreken: Klik hier

Kaartensets voor taalmaatjes die al wel wat spreken, maar de basis nog eens goed kunnen herhalen: Klik hier

Print de plaatjes per set uit, om bijv. eenvoudig een plaatje via de webcam te laten zien tijdens het videobellen en spelletjes mee te spelen (zoals memory) wanneer je een keer op bezoek gaat. Klik hier voor het overzicht en download pagina.

Heb je zelf ervaringen met afstandstaalcoaching met deze doelgroep, tips, suggesties of ideeen  laat het dan hieronder weten! Alvast bedankt.